Cà Mau khởi động dự án tín chỉ carbon xanh gắn với phục hồi rừng ngập mặn

Ngày 12/3, dự án nghiên cứu đánh giá tính khả thi của tín chỉ carbon xanh tại tỉnh Cà Mau chính thức được khởi động, đánh dấu bước đi đầu tiên nhằm đề xuất một mô hình phát triển bền vững kết hợp giữa bảo vệ rừng và giảm phát thải carbon tại khu vực ven biển.

Dự án do Liên hiệp các tổ chức hữu nghị tỉnh Cà Mau chủ trì thực hiện, với sự tài trợ của Tổ chức Cứu trợ trẻ em Nhật Bản, thông qua Save the Children International – Văn phòng đại diện tại Việt Nam.

Hướng tới cơ chế tín chỉ carbon trong cộng đồng ven biển

Mục tiêu của dự án là khảo sát, phân tích điều kiện thực tế để xác định tính khả thi trong việc xây dựng một chương trình tín chỉ carbon xanh, áp dụng tại các cộng đồng ven biển tỉnh Cà Mau giai đoạn 2024–2025. Dựa trên kết quả đánh giá, nhóm thực hiện sẽ tiến hành tham vấn các bên liên quan, xây dựng văn kiện dự án và tìm kiếm sự đồng thuận để triển khai mô hình phục hồi, bảo vệ ít nhất 1.500 ha rừng ngập mặn.

Đây là bước đi được kỳ vọng sẽ đóng vai trò nền tảng cho các hoạt động tạo tín chỉ carbon tự nguyện tại Việt Nam – công cụ được sử dụng rộng rãi trên thế giới nhằm khuyến khích các hành động giảm phát thải khí nhà kính thông qua bảo tồn rừng và tăng độ phủ xanh.

Cà Mau có lợi thế từ hệ sinh thái rừng đặc thù

Theo ông Nguyễn Đồng Khởi, Chủ tịch Liên hiệp các tổ chức hữu nghị tỉnh Cà Mau, toàn tỉnh hiện có khoảng 92.460 ha rừng, trong đó rừng tự nhiên chiếm khoảng 11.000 ha. Địa phương sở hữu hệ sinh thái rừng đa dạng, gồm rừng ngập mặn phân bố dọc ven biển, rừng ngập phèn tại khu vực U Minh Hạ và rừng trên các cụm đảo như Hòn Khoai, Hòn Chuối.

Đặc biệt, hơn 63.000 ha rừng ngập mặn của Cà Mau trải dài từ xã Khánh Tiến (huyện U Minh) đến huyện Ngọc Hiển, đi qua nhiều vùng sinh thái trọng yếu như Trần Văn Thời, Phú Tân, Ðầm Dơi, Năm Căn. Phần lớn diện tích này nằm trong phạm vi Khu Dự trữ sinh quyển thế giới Mũi Cà Mau – nơi có mặt của nhiều loài thực vật đặc hữu như đước, mắm, vẹt, sú, dá và dừa nước.

Chính điều kiện tự nhiên này tạo thuận lợi cho tỉnh triển khai các dự án hấp thụ carbon từ rừng ngập mặn, góp phần thực hiện các mục tiêu ứng phó biến đổi khí hậu và phát triển sinh kế cộng đồng.

Đồng bộ hóa với chiến lược Net Zero đến năm 2050

Phát biểu tại lễ khởi động, ông Khởi nhấn mạnh dự án không chỉ mang ý nghĩa bảo tồn sinh thái mà còn hướng đến cung cấp thông tin khoa học, đáng tin cậy để hỗ trợ chính quyền địa phương lồng ghép các cơ chế tín chỉ carbon vào chương trình hành động vì phát triển bền vững.

“Dự án này được triển khai nhằm tạo cơ sở thực tiễn và khoa học cho các hoạt động vận động chính sách và xây dựng mô hình phát triển carbon xanh, phù hợp với định hướng giảm phát thải ròng về 0 (Net Zero) mà Việt Nam cam kết đến năm 2050”, ông nói.

Bên cạnh tác động tích cực đến môi trường, việc khôi phục và bảo vệ rừng ngập mặn còn được kỳ vọng góp phần tạo sinh kế ổn định cho người dân địa phương, nâng cao thu nhập thông qua các hoạt động nông – ngư nghiệp kết hợp, đồng thời mở ra cơ hội thu hút các nguồn tài chính khí hậu quốc tế.

Cơ hội mới trong quản lý tài nguyên dựa vào cộng đồng

Các tín chỉ carbon xanh, nếu được thiết kế hiệu quả, không chỉ mang lại giá trị thương mại mà còn tạo động lực cho người dân địa phương tham gia trực tiếp vào công tác bảo vệ rừng. Đây là một xu hướng được thúc đẩy mạnh tại nhiều quốc gia Đông Nam Á, đặc biệt trong bối cảnh thị trường carbon tự nguyện đang mở rộng và tạo điều kiện để các dự án quy mô nhỏ tiếp cận nguồn tài trợ khí hậu.

Tại Cà Mau, việc xây dựng mô hình quản lý tài nguyên dựa vào cộng đồng sẽ được đặt làm trọng tâm của dự án. Các bước tham vấn, đối thoại và xây dựng khung pháp lý dự kiến được triển khai đồng bộ, nhằm đảm bảo tính minh bạch và khả năng nhân rộng sau giai đoạn thí điểm.

Dự án tín chỉ carbon xanh tại Cà Mau là một trong những mô hình đầu tiên tích hợp khoa học môi trường, quản trị rừng và công cụ thị trường carbon trong bối cảnh Việt Nam tăng tốc thực hiện các mục tiêu khí hậu. Với sự phối hợp giữa chính quyền, tổ chức xã hội và cộng đồng dân cư, đây có thể trở thành tiền đề để mở rộng quy mô tín chỉ carbon ở các tỉnh ven biển khác, góp phần hiện thực hóa cam kết giảm phát thải ròng quốc gia.