TP.HCM chuyển hướng xây dựng thế hệ khu công nghiệp xanh và bền vững

Định hướng phát triển khu công nghiệp theo mô hình xanh và công nghệ cao

TP. HCM đang bước vào giai đoạn tái cấu trúc mạnh mẽ hệ thống khu chế xuất và khu công nghiệp khi Ban Quản lý các Khu chế xuất và Công nghiệp TP. HCM (HEPZA) chính thức công bố định hướng hoạt động giai đoạn 2025 đến 2030. Trong bối cảnh áp lực cạnh tranh toàn cầu và yêu cầu chuyển đổi xanh ngày càng gia tăng, Thành phố ưu tiên chuyển đổi từ mô hình thu hút đầu tư theo số lượng sang trọng tâm chất lượng, nhắm đến những dự án có hàm lượng công nghệ cao, tác động lan tỏa mạnh và đáp ứng tiêu chí môi trường. Các lĩnh vực được khuyến khích gồm vi mạch, bán dẫn, công nghệ sinh học, năng lượng tái tạo, trung tâm dữ liệu và nghiên cứu phát triển. Đây là những ngành được đánh giá có khả năng dẫn dắt chuỗi cung ứng toàn cầu và đóng vai trò chiến lược trong mục tiêu tăng trưởng xanh mà Thành phố đang theo đuổi.

Trong định hướng này, HEPZA không chỉ đặt mục tiêu mở rộng quỹ đất công nghiệp mà còn tập trung chuẩn hóa chất lượng hạ tầng và môi trường đầu tư. Việc chuyển ưu tiên sang các dự án ít thâm dụng lao động và sử dụng công nghệ sạch phản ánh cách tiếp cận mới, phù hợp xu thế quốc tế. TP. HCM hiện sở hữu hơn 49.200 hecta đất công nghiệp trong 105 khu công nghiệp, trong đó 58 khu đang hoạt động. Kế hoạch mới hướng tới tăng hiệu quả sử dụng đất, giảm ô nhiễm công nghiệp và xây dựng hình ảnh địa phương phát triển bền vững, đồng thời tạo thêm động lực thu hút các tập đoàn quốc tế có tiêu chuẩn ESG khắt khe. Đây cũng là cơ hội để Thành phố tạo lợi thế cạnh tranh so với các trung tâm công nghiệp trong khu vực.

Tăng tốc cơ chế luồng xanh nhằm rút ngắn thời gian đầu tư

Một trong những điểm đột phá trong chiến lược giai đoạn mới là áp dụng cơ chế luồng xanh theo Luật 57 năm 2024, cho phép doanh nghiệp đủ điều kiện rút gọn thủ tục từ đầu tư, xây dựng đến môi trường và phòng cháy chữa cháy. Việc tinh giản thủ tục này được kỳ vọng sẽ cải thiện mạnh mẽ tốc độ triển khai dự án công nghiệp tại TP. HCM, tăng tính cạnh tranh với các địa phương khác và tạo điều kiện cho những nhà đầu tư lớn lựa chọn Thành phố làm cứ điểm sản xuất. Luồng xanh cũng góp phần giảm chi phí tuân thủ, rút ngắn thời gian tiếp cận thị trường và đảm bảo sự minh bạch trong quản lý nhà nước.

Trong giai đoạn 2025 đến 2030, HEPZA đặt mục tiêu phát triển 6.500 đến 6.800 hecta đất công nghiệp sẵn sàng cho thuê, thu hút khoảng 20 đến 21 tỷ đô la Mỹ vốn đầu tư. Quy mô này nhằm đáp ứng nhu cầu mở rộng các ngành công nghệ cao, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp trong nước nâng cấp mô hình sản xuất để tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. Việc triển khai đồng bộ cơ sở hạ tầng, quy hoạch bài bản và cải thiện chất lượng dịch vụ hành chính công sẽ là nền tảng quan trọng để Thành phố hiện thực hóa tầm nhìn trở thành trung tâm công nghiệp công nghệ cao của cả nước.

Thúc đẩy mô hình khu công nghiệp xanh gắn với chiến lược tăng trưởng bền vững

Song song với việc mở rộng và tái cấu trúc, HEPZA triển khai chương trình thúc đẩy khu công nghiệp xanh trên toàn địa bàn. Doanh nghiệp hoạt động trong khu công nghiệp được khuyến khích áp dụng công nghệ sạch, tiết kiệm năng lượng, xử lý chất thải đạt chuẩn và tăng cường tái chế. Những đơn vị không đáp ứng tiêu chí theo lộ trình sẽ buộc phải di dời khi hết hạn thuê đất. Đây là bước đi thể hiện quyết tâm của Thành phố trong việc hướng tới nền công nghiệp phát thải thấp, giảm áp lực môi trường và phù hợp các chuẩn mực quốc tế. Khi các tiêu chuẩn xanh trở thành điều kiện bắt buộc, doanh nghiệp sẽ chủ động cải tiến năng lực cạnh tranh theo hướng hiện đại và bền vững.

Bên cạnh quy định ràng buộc, HEPZA cũng xây dựng các chính sách hỗ trợ thiết thực như ưu tiên tiếp cận đất sạch, hỗ trợ chuyển đổi công nghệ, đào tạo nhân lực và cơ chế hỗ trợ tài chính trong quá trình di dời. Cách tiếp cận này đảm bảo tiến trình chuyển đổi xanh diễn ra hiệu quả, không gây gián đoạn hoạt động sản xuất và hạn chế tác động đến người lao động. Những mô hình hỗ trợ này cũng được kỳ vọng giúp doanh nghiệp tận dụng cơ hội trở thành thương hiệu dẫn dắt bền vững trong các ngành công nghiệp quan trọng, đặc biệt khi thị trường quốc tế yêu cầu minh chứng rõ ràng hơn về giảm phát thải và trách nhiệm xã hội.

Vai trò của hợp tác quốc tế và định vị mới của Thành phố trong nền kinh tế xanh

Trong bối cảnh nhiều quốc gia đặt mục tiêu trung hòa carbon, TP. HCM đang tích cực mở rộng hợp tác quốc tế để thu hút công nghệ xanh và mô hình sản xuất tiên tiến. Các chương trình hợp tác giữa Thành phố và những đối tác đến từ châu Âu, Hoa Kỳ hay Đông Á được xem là yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp địa phương tiếp cận nguồn công nghệ sạch, đồng thời nâng cao chuẩn mực quản trị trong khu công nghiệp. Những hợp tác này cũng giúp Thành phố xây dựng các khu công nghiệp có khả năng cung cấp dịch vụ trọn gói, từ năng lượng tái tạo đến quản lý môi trường, tạo sức hút mạnh mẽ đối với các tập đoàn đa quốc gia.

Cùng với đó, TP. HCM đang định vị lại hình ảnh của mình trong khu vực như một trung tâm công nghiệp xanh và đổi mới sáng tạo của Việt Nam. Việc phát triển thế hệ khu công nghiệp xanh không chỉ là yêu cầu phát triển bền vững mà còn là chiến lược nâng cao năng lực cạnh tranh kinh tế, hướng đến mô hình công nghiệp có khả năng dẫn dắt xu hướng. Khi doanh nghiệp trong khu công nghiệp đạt chuẩn cao về công nghệ và môi trường, Thành phố sẽ từng bước hình thành hệ sinh thái công nghiệp mới, góp phần hiện thực hóa mục tiêu trở thành địa phương có nền kinh tế xanh và phát thải thấp. Đây cũng là nền tảng quan trọng giúp doanh nghiệp Việt Nam xây dựng vị thế thương hiệu dẫn dắt bền vững trên thị trường toàn cầu trong dài hạn.