Chuyển đổi kép là xu thế tất yếu của phát triển bền vững

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và biến đổi khí hậu, chuyển đổi số gắn với chuyển đổi xanh đang trở thành xu thế tất yếu của nền kinh tế hiện đại. Đây là hai động lực song hành giúp các quốc gia và doanh nghiệp đạt được mục tiêu phát triển bền vững, đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh trong kỷ nguyên kinh tế số.

Với Việt Nam, quá trình chuyển đổi kép được xem là bước ngoặt quan trọng nhằm kiến tạo mô hình tăng trưởng mới dựa trên công nghệ, dữ liệu và phát triển xanh. Điều này đòi hỏi sự thay đổi đồng bộ từ tư duy, thể chế đến hành động thực tiễn của toàn xã hội, đặc biệt là khu vực doanh nghiệp.

Đổi mới tư duy và thể chế để dẫn dắt chuyển đổi

Các chuyên gia cho rằng Việt Nam đang trải qua hai cuộc chuyển đổi có tính cách mạng. Một là chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa gắn với hội nhập quốc tế. Hai là chuyển đổi số đi liền với chuyển đổi xanh nhằm kiến tạo nền kinh tế hiện đại và bền vững.

Cả hai quá trình này đều chưa có tiền lệ và đòi hỏi phải đổi mới mạnh mẽ về tư duy, cơ chế và phương thức quản trị. Doanh nghiệp và người dân đóng vai trò trung tâm của quá trình đổi mới, còn Nhà nước là người kiến tạo, định hướng và đảm bảo khung pháp lý thuận lợi cho đổi mới sáng tạo.

Muốn thành công trong chuyển đổi kép, cần chú trọng phát triển hạ tầng, nhân lực và thể chế phù hợp. Sự phối hợp chặt chẽ giữa Chính phủ, địa phương, doanh nghiệp và các đối tác quốc tế sẽ tạo nên nền tảng vững chắc để quá trình này diễn ra hiệu quả và toàn diện.

Chính sách và nguồn lực cho chuyển đổi xanh

Theo các chuyên gia kinh tế, việc chậm ban hành danh mục phân loại xanh khiến quá trình triển khai tài chính xanh, tín dụng xanh và các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp gặp khó khăn. Bên cạnh đó, đề án phát triển kinh tế tuần hoàn vẫn chưa có kế hoạch hành động cụ thể, làm mất đi nhiều cơ hội thu hút đầu tư và tăng trưởng xanh.

Nếu tận dụng hiệu quả cơ chế, thể chế và nguồn lực sẵn có, tốc độ tăng trưởng GDP từ 6,5 đến 7% mỗi năm hoàn toàn khả thi. Thị trường đất đai, bất động sản và các nguồn lực xã hội cần được khai thông để tạo thêm dư địa cho tăng trưởng.

Về lâu dài, các chuyên gia kiến nghị sớm thành lập Ủy ban Năng suất quốc gia để cải thiện năng suất lao động, xây dựng cơ chế thử nghiệm cho các lĩnh vực công nghệ tài chính và trí tuệ nhân tạo, đồng thời thành lập quỹ chuyển đổi xanh nhằm hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ, giảm phát thải và nâng cao khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu.

Chuyển đổi số và chuyển đổi xanh song hành trong phát triển

Chuyển đổi số và chuyển đổi xanh được ví như hai dòng chảy bổ trợ cho nhau trong hành trình phát triển của nền kinh tế tương lai. Khi kết hợp chặt chẽ, hai quá trình này giúp doanh nghiệp tối ưu chi phí, giảm phát thải, tăng năng suất và đạt được mục tiêu phát triển bền vững.

Để chuyển đổi hiệu quả, cần có hệ thống chính sách đồng bộ hướng tới mục tiêu giảm phát thải và ứng dụng công nghệ sạch. Bên cạnh đó, việc nâng cao nhận thức của doanh nghiệp, cơ quan quản lý và người lao động về mối liên hệ giữa kinh tế số và tăng trưởng xanh cũng đóng vai trò quan trọng.

Nguồn lực tài chính là yếu tố không thể thiếu. Ngoài vốn đầu tư từ Nhà nước, Việt Nam cần huy động thêm nguồn vốn quốc tế và tư nhân, bao gồm các quỹ đầu tư xanh, tín dụng ưu đãi và chương trình hỗ trợ của các tổ chức phát triển. Nhà nước không chỉ là người hoạch định chính sách mà còn là người tiêu dùng xanh, sử dụng chi tiêu công để thúc đẩy đầu tư bền vững trong khu vực tư nhân.

Doanh nghiệp Việt Nam trước cơ hội chuyển đổi kép

Các doanh nghiệp Việt Nam đang từng bước đạt được những kết quả tích cực trong hành trình chuyển đổi số và xanh. Qualcomm nhận định rằng thành công này đến từ ba yếu tố chính: chính sách hỗ trợ dài hạn của Chính phủ, hạ tầng số phát triển nhanh và hệ thống kết nối không dây toàn diện.

Việc phủ sóng 4G toàn quốc và triển khai thương mại 5G giúp mở ra cơ hội cho các mô hình nhà máy thông minh, đô thị thông minh và các giải pháp công nghiệp hiện đại. Tuy nhiên, để tận dụng cơ hội, doanh nghiệp cần có chiến lược rõ ràng, đầu tư bài bản cho hạ tầng công nghệ, nuôi dưỡng văn hóa đổi mới sáng tạo và chủ động tiếp cận các quỹ đầu tư xanh.

Việc thiết lập cơ chế thử nghiệm công nghệ mới sẽ giúp doanh nghiệp rút ngắn thời gian nghiên cứu và ứng dụng, tạo điều kiện cho các startup công nghệ phát triển mạnh mẽ hơn. Khi kết hợp giữa năng lực công nghệ và quản trị bền vững, doanh nghiệp Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành thương hiệu dẫn dắt bền vững trong khu vực.

Vai trò của địa phương và cộng đồng trong quá trình chuyển đổi

Dù Chính phủ đã ban hành nhiều chủ trương, việc triển khai chính sách chuyển đổi xanh và kinh tế tuần hoàn tại địa phương vẫn còn chậm. Nguyên nhân chủ yếu là hạn chế về nguồn lực và cơ chế phối hợp. Chính quyền địa phương cần chủ động xây dựng kế hoạch hành động cụ thể, tạo động lực để doanh nghiệp và cộng đồng tham gia vào quá trình này.

Cùng với đó, cần tăng cường huy động vốn đầu tư từ các quỹ đổi mới sáng tạo, phát triển hệ sinh thái công nghệ xanh và thu hút nhân tài cho các ngành năng lượng sạch, tái tạo. Đây là yếu tố then chốt giúp quá trình chuyển đổi được duy trì bền vững và lan tỏa rộng rãi trong toàn xã hội.

Việt Nam hướng đến mục tiêu Net Zero

Theo khảo sát của HSBC, gần một nửa số doanh nghiệp tại Việt Nam có kế hoạch chuyển đổi số, và 40% trong số đó đặt mục tiêu phát triển theo tiêu chuẩn ESG. Việt Nam hiện nằm trong nhóm quốc gia có tốc độ tăng trưởng kinh tế số nhanh nhất khu vực Đông Nam Á và sở hữu tiềm năng lớn về năng lượng tái tạo.

Tại Hội nghị COP26, Việt Nam đã cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Để hiện thực hóa mục tiêu này, cần nguồn đầu tư khoảng 270 tỷ đô la cho quá trình chuyển đổi số và 400 tỷ đô la cho mục tiêu Net Zero đến năm 2040. Dù chi phí cao, nhưng nếu chậm hành động, cái giá phải trả về môi trường và phát triển sẽ còn lớn hơn nhiều.

Hướng đi của thương hiệu dẫn dắt sự bền vững

Chuyển đổi kép không chỉ là chiến lược phát triển của quốc gia mà còn là con đường để doanh nghiệp Việt Nam khẳng định vị thế trên thị trường toàn cầu. Khi doanh nghiệp chủ động đổi mới công nghệ, sử dụng năng lượng sạch và tham gia vào chuỗi giá trị bền vững, họ sẽ trở thành thương hiệu dẫn dắt sự bền vững, đóng góp thiết thực cho mục tiêu phát triển xanh của đất nước.

Việt Nam đang ở thời điểm vàng để chuyển mình, tận dụng sức mạnh công nghệ và đổi mới sáng tạo để kiến tạo nền kinh tế phát triển bền vững, cân bằng giữa tăng trưởng và bảo vệ môi trường.

👉 Vai trò then chốt của thương hiệu dẫn dắt người tiêu dùng bền vững