Màng phân hủy sinh học BioDF là giải pháp xanh thay thế túi nilon và giảm thiểu rác thải nhựa

Trong bối cảnh rác thải nhựa đang trở thành thách thức môi trường toàn cầu, nhiều sáng kiến đổi mới đã ra đời nhằm tìm kiếm giải pháp thay thế bền vững. Một trong những điểm sáng đến từ Việt Nam là dự án “Sản xuất màng phân hủy sinh học BioDF” do Khoa Môi trường, Trường Đại học Khoa học – Đại học Huế triển khai. Đây không chỉ là sản phẩm khoa học ứng dụng, mà còn là bước tiến quan trọng hướng đến một nền kinh tế xanh, giảm thiểu ô nhiễm nhựa và hỗ trợ mục tiêu Net Zero của quốc gia.

Giải pháp thay thế túi nilon khó phân hủy

Hiện nay, phần lớn thực phẩm và hàng hóa tiêu dùng đều được đóng gói bằng bao bì nilon truyền thống. Dù tiện lợi, nhưng loại vật liệu này gần như không phân hủy trong tự nhiên, dẫn đến lượng rác thải nhựa khổng lồ đổ ra môi trường mỗi năm. Trước thực trạng đó, nhóm nghiên cứu tại Đại học Huế đã phát triển màng phân hủy sinh học BioDF, một giải pháp bao bì thân thiện với môi trường có khả năng phân hủy nhanh hơn và an toàn hơn so với nhựa thông thường.

Dự án nằm trong khuôn khổ chương trình “Huế – Đô thị giảm nhựa ở miền Trung Việt Nam” do Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên (WWF – Việt Nam) thực hiện. Mục tiêu là tạo ra vật liệu mới từ các nguồn nguyên liệu sẵn có, dễ tìm, thân thiện với môi trường, góp phần thay thế túi nilon và thay đổi thói quen tiêu dùng của cộng đồng.

Công thức sản xuất từ nguyên liệu thiên nhiên

Điểm đặc biệt của màng BioDF nằm ở thành phần nguyên liệu. Nhóm nghiên cứu đã tận dụng nguồn nguyên liệu dồi dào ngay tại Thừa Thiên Huế như gạo, bột mì, bột năng và rong biển. Quy trình chế tạo bao gồm việc xay nhuyễn gạo, lọc lấy nước gạo, kết hợp cùng bột rong biển đã được làm sạch và sấy khô. Sau đó, hỗn hợp được phối trộn với agar, gelatin, bột mì, bột năng và nước theo tỷ lệ thích hợp để tạo thành dung dịch làm màng.

Dung dịch này được đưa vào khuôn, ép thành màng và sấy khô ở nhiệt độ 50°C trong khoảng 20 giờ. Nhờ quy trình này, nhóm nghiên cứu đã sản xuất được hơn 200m² màng phân hủy sinh học, tương đương 1.428 tấm sản phẩm mẫu. Các mẫu sau đó được kiểm nghiệm tại Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng 2 (QUATEST 2) để đánh giá chất lượng và độ an toàn thực phẩm.

Ưu điểm vượt trội của BioDF

Các kết quả kiểm định cho thấy BioDF có nhiều đặc tính nổi bật:

• Khả năng chịu lực và độ bền cao, có thể mang được từ 3 đến 7kg, tương đương bao bì nhựa truyền thống.
• Có thể phân hủy tự nhiên nhờ vi khuẩn và enzyme trong môi trường, không để lại tồn dư gây ô nhiễm.
• Nhiệt độ phân hủy thấp, giúp quá trình phân hủy diễn ra nhanh chóng khi sản phẩm bị thải bỏ.
• Chống mốc trong nhiều điều kiện độ ẩm và nhiệt độ khác nhau, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.

Với những ưu điểm này, BioDF có thể ứng dụng để sản xuất màng bọc thực phẩm, bao bì tiêu dùng và nhiều sản phẩm thay thế nilon khác.

Tác động đến cộng đồng và nhận thức xã hội

Điểm đáng chú ý của dự án BioDF không chỉ nằm ở công nghệ mà còn ở tác động xã hội. Việc giới thiệu sản phẩm tại các hội thảo, workshop và chương trình “Tiêu dùng xanh & mua sắm xanh” đã giúp nâng cao nhận thức cộng đồng về vấn đề rác thải nhựa. Người dân bắt đầu quan tâm nhiều hơn đến việc lựa chọn sản phẩm thân thiện môi trường, thay đổi dần thói quen tiêu dùng hàng ngày.

BioDF đã được trưng bày tại nhiều sự kiện lớn, trong đó có Hội thảo Đánh giá kết quả dự án “Huế – Đô thị giảm nhựa ở miền Trung Việt Nam năm 2023” và các hoạt động do Viện Nghiên cứu Phát triển tỉnh tổ chức. Các doanh nghiệp sản xuất và người tiêu dùng đều đánh giá cao sản phẩm vì tính an toàn, không mùi, không vị và mang lại cảm giác sạch sẽ khi sử dụng.

Hướng đi tương lai thương mại hóa và mở rộng thị trường

Để BioDF có thể tiếp cận rộng rãi hơn, nhóm nghiên cứu đang tập trung cải tiến công nghệ nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất, giảm giá thành và tăng khả năng cạnh tranh với nhựa thông thường. Song song, dự án cũng mở rộng hợp tác với các doanh nghiệp có định hướng phát triển bền vững, khuyến khích sử dụng màng sinh học thay cho bao bì nhựa trong chuỗi cung ứng.

Trong dài hạn, BioDF có tiềm năng trở thành một sản phẩm thương mại hóa không chỉ trong nước mà còn có thể xuất khẩu sang các thị trường đang siết chặt quy định về rác thải nhựa như châu Âu hay Bắc Mỹ. Đây là cơ hội để khoa học Việt Nam chứng minh năng lực đổi mới sáng tạo và đóng góp thiết thực cho nền kinh tế xanh.

Màng phân hủy sinh học BioDF là minh chứng cho sự kết hợp giữa nghiên cứu khoa học, đổi mới công nghệ và trách nhiệm xã hội. Không chỉ dừng lại ở một sản phẩm thay thế túi nilon, BioDF còn mang ý nghĩa lớn hơn: góp phần thay đổi hành vi tiêu dùng, nâng cao nhận thức cộng đồng và đồng hành cùng Việt Nam trên con đường tiến tới Net Zero.

Trong bối cảnh ô nhiễm nhựa đang là vấn đề toàn cầu, những sáng kiến như BioDF chính là câu trả lời rõ ràng cho thấy Việt Nam không chỉ theo kịp mà còn có thể trở thành điểm sáng trong hành trình phát triển bền vững.