Thương hiệu đi trước trong chuyển đổi xanh sẽ tạo ra lợi thế cạnh tranh

Xu thế tất yếu của thời đại Net Zero

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu diễn biến ngày càng khốc liệt, chuyển đổi xanh và hướng tới trung hòa carbon không còn là lựa chọn mà đã trở thành con đường duy nhất để phát triển bền vững. Đây không chỉ là trách nhiệm của Nhà nước, mà còn là cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam khẳng định vị thế và tạo ra lợi thế cạnh tranh trên thị trường toàn cầu.

Chính phủ Việt Nam đã cam kết mạnh mẽ đạt phát thải ròng bằng không vào năm hai nghìn năm mươi và đang triển khai đồng bộ nhiều chính sách để hiện thực hóa cam kết này. Trọng tâm là xây dựng mô hình phát triển kinh tế ít carbon, sử dụng năng lượng tái tạo, bảo vệ hệ sinh thái, khuyến khích đổi mới công nghệ và phát triển thị trường carbon trong nước.

Theo định hướng quốc gia, năm nhóm giải pháp lớn đang được triển khai bao gồm: chuyển đổi năng lượng theo hướng sử dụng năng lượng tái tạo và năng lượng sạch; khai thác tài nguyên tiết kiệm, sử dụng năng lượng hiệu quả; phát triển kinh tế tuần hoàn và sản xuất xanh; bảo vệ, phục hồi rừng và hệ sinh thái tự nhiên; đồng thời xây dựng cơ chế thu hồi, lưu trữ và định giá carbon thông qua thuế và thị trường carbon.

Các bộ, ngành và địa phương đều đã cụ thể hóa kế hoạch hành động phù hợp với đặc thù từng vùng. Bộ Công Thương tập trung vào năng lượng tái tạo và điện sạch; Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đẩy mạnh nông nghiệp thông minh thích ứng khí hậu; Bộ Xây dựng lồng ghép tiêu chí tiết kiệm năng lượng vào quy hoạch đô thị và công trình; trong khi Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước phát triển các công cụ tài chính xanh để hỗ trợ doanh nghiệp.

Bốn hướng hành động song song để đạt phát thải ròng bằng không

Thứ nhất, chuyển đổi hệ thống năng lượng là nền tảng. Việt Nam đang giảm dần tỷ trọng nhiên liệu hóa thạch, tăng nhanh tỉ lệ điện gió, điện mặt trời và nghiên cứu hydrogen xanh để bảo đảm an ninh năng lượng trong khi vẫn giảm phát thải.

Thứ hai, nông nghiệp cần tái cấu trúc theo hướng giảm phát thải metan bằng việc thay đổi phương thức canh tác lúa, quản lý chăn nuôi và xử lý chất thải. Đây là lĩnh vực quan trọng bởi nông nghiệp đóng góp tỉ trọng phát thải đáng kể trong tổng phát thải quốc gia.

Thứ ba, thị trường carbon trong nước đang được xây dựng, hướng tới vận hành chính thức trong vài năm tới. Cơ chế này cho phép doanh nghiệp giao dịch tín chỉ carbon, tạo động lực kinh tế cho đầu tư công nghệ xanh và sản xuất sạch hơn.

Thứ tư, Việt Nam đẩy mạnh hợp tác quốc tế, huy động nguồn tài chính khí hậu từ các định chế toàn cầu để đầu tư vào các dự án năng lượng, rừng và công nghiệp xanh. Sự phối hợp này giúp chia sẻ kinh nghiệm, công nghệ và giảm áp lực ngân sách quốc gia trong giai đoạn chuyển đổi.

Doanh nghiệp Việt Nam trước cơ hội và thách thức mới

Nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã chủ động đón đầu xu hướng xanh hóa. Trong lĩnh vực năng lượng, các tập đoàn lớn như PVN, EVN, Petrolimex và TKV đang đầu tư mạnh vào năng lượng tái tạo, nhiên liệu sạch và công nghệ lưu trữ. Ở lĩnh vực công nghiệp, các doanh nghiệp như Vingroup, TH, Vinamilk hay Viettel chuyển hướng sang sản xuất xanh, tối ưu năng lượng, phát triển chuỗi cung ứng ít phát thải và thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn.

Trong nông nghiệp, nhiều tỉnh vùng đồng bằng sông Cửu Long đang áp dụng mô hình canh tác thông minh, tiết kiệm nước và giảm khí nhà kính. Song song đó, các dự án bảo vệ và phát triển rừng tại miền Trung và Tây Nguyên góp phần tăng hấp thụ carbon, nâng cao khả năng thích ứng khí hậu cho cộng đồng địa phương.

Sự chuyển dịch này cho thấy nhận thức về phát triển bền vững đã đi vào hành động thực tế. Khi tiêu chuẩn môi trường trở thành điều kiện tiên quyết trong thương mại toàn cầu, đi trước trong chuyển đổi xanh đồng nghĩa với việc nắm lợi thế cạnh tranh, đặc biệt trong các thị trường yêu cầu truy xuất carbon như Liên minh châu Âu, Nhật Bản hay Bắc Mỹ.

Tín chỉ carbon và cơ hội cho nông nghiệp Việt Nam

Thị trường tín chỉ carbon mở ra hướng đi mới cho doanh nghiệp trong nông nghiệp và công nghiệp chế biến. Tuy nhiên, để được công nhận và giao dịch, các dự án cần tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế, áp dụng phương pháp luận minh bạch và được thẩm định kỹ thuật độc lập. Chính phủ đang hoàn thiện hành lang pháp lý để hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng dự án và đăng ký tín chỉ carbon hợp pháp.

Đây là lĩnh vực tiềm năng nhưng phức tạp, đòi hỏi phối hợp giữa cơ quan quản lý, địa phương và cộng đồng doanh nghiệp nhằm đảm bảo tính thống nhất trong hệ thống kiểm kê, đo đếm và báo cáo phát thải. Khi khung pháp lý được hoàn thiện, tín chỉ carbon có thể trở thành tài sản tài chính mới, giúp doanh nghiệp Việt Nam tham gia chuỗi giá trị xanh toàn cầu.

Để chuyển đổi xanh thành hiện thực, tài chính xanh đóng vai trò then chốt. Các ngân hàng thương mại trong nước đã bắt đầu ưu tiên cấp vốn cho dự án thân thiện môi trường và loại bỏ dần các khoản vay cho hoạt động phát thải cao. Bên cạnh đó, các tổ chức quốc tế như ADB, JICA, IFC đang hỗ trợ kỹ thuật và cung cấp nguồn vốn ưu đãi giúp doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận công nghệ sạch.

Song hành với đó là đổi mới công nghệ. Từ số hóa quy trình sản xuất đến áp dụng năng lượng tái tạo, công nghệ carbon thấp trở thành chìa khóa giúp doanh nghiệp vừa tăng hiệu quả vừa đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững. Doanh nghiệp nào đầu tư sớm sẽ có cơ hội chiếm lĩnh thị trường và nâng cao uy tín thương hiệu.

Vai trò của thương hiệu trong chiến lược quốc gia về phát triển bền vững

Cộng đồng doanh nghiệp là lực lượng nòng cốt trong tiến trình đạt Net Zero. Mỗi doanh nghiệp có thể đóng góp thông qua việc xây dựng chiến lược khử carbon, thiết lập mục tiêu phát thải, công bố báo cáo bền vững và minh bạch dữ liệu môi trường. Khi làm được điều đó, họ không chỉ tuân thủ quy định mà còn trở thành thương hiệu dẫn dắt bền vững, lan tỏa giá trị tích cực tới đối tác, nhà đầu tư và người tiêu dùng.

Ở cấp ngành, việc hình thành cụm doanh nghiệp xanh, khu công nghiệp sinh thái và chuỗi cung ứng khép kín đang được khuyến khích để giảm phát thải trên quy mô lớn hơn. Điều này không chỉ mang lại hiệu quả môi trường mà còn tạo động lực tăng trưởng mới cho nền kinh tế.

Để hiểu rõ hơn cách thương hiệu có thể thay đổi hành vi tiêu dùng theo hướng xanh, bạn có thể tham khảo bài viết
👉 Vai trò then chốt của thương hiệu dẫn dắt người tiêu dùng bền vững

Đi trước để nắm lợi thế cạnh tranh trong kỷ nguyên xanh

Chuyển đổi xanh không chỉ là xu hướng, mà là cuộc đua chiến lược của thế kỷ hai mươi mốt. Doanh nghiệp nào đi trước sẽ nắm lợi thế cạnh tranh rõ rệt, từ khả năng tiếp cận thị trường quốc tế, nguồn vốn ưu đãi cho đến lòng tin của người tiêu dùng. Ngược lại, chậm thích ứng đồng nghĩa với việc bị loại khỏi chuỗi cung ứng toàn cầu đang ngày càng đề cao tiêu chí môi trường và xã hội.

Với sự cam kết mạnh mẽ từ Chính phủ, sự đồng hành của hệ thống tài chính và tinh thần đổi mới của doanh nghiệp, Việt Nam đang từng bước chuyển mình hướng tới nền kinh tế xanh, hiện đại và hội nhập sâu rộng. Đây là hành trình dài hơi, nhưng cũng là cơ hội để Việt Nam khẳng định vai trò là thương hiệu dẫn dắt bền vững trong khu vực, góp phần vào mục tiêu phát triển hài hòa giữa kinh tế, xã hội và môi trường.